به گزارش روابط عمومی موسسه آموزش و ترویج کشاورزی؛پیمان فلسفی نایب رییس دوم کمیسیون کشاورزی مجلس در پاسخ به سوال روابط عمومی که کمیسیون کشاورزی برای تصویب قانون نظام جامع آموزش و ترویج کشاورزی چه سیاستی را مدنظر دارد؛ گفت: موضوع دانش بنیان کردن بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخورداراست. یکی دیگر از موضوعات مهم ضریب نفوذ دانش در کشاورزی است و اینکه چه درصدی از علم و دانش و یافتههای تحقیقاتی به دست آمده توسط محققین عزیز ما در مناطق مختلف کشور و ایستگاههای تحقیقاتی در سطح کشور به مزارع میرسد و توسط کشاورزان استفاده میشود. به طور دقیق بحثهای زیادی در این زمینه مطرح است و طبیعتاً کم و کاستیهایی نیز وجود دارد. چنین به نظر میرسد که بخش کشاورزی ما آنگونه که شایسته است از دانش روز برخوردار نیست با این حال تاکنون یافتههای تحقیقاتی متعددی توسط محققین در مراکز تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی و ایستگاههای تحقیقاتی در دور افتادهترین نقاط کشور به دست آمده است. بیش از ۵۰۰۰ نفر محقق در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی در حال خدمت هستند که از این تعداد حدود ۲۵۰۰ نفر عضو هیئت علمی این سازمان هستند. براین اساس میتوان گفت سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تقریباً بزرگترین شبکه تحقیقاتی آموزشی و ترویجی از نظرجغرافیایی و بینالمللی به شمار میرود. ایستگاههای تحقیقاتی متعدد در مناطق مختلف کشور، موسسات تحقیقات ملی محصولی و موضوعی که در مناطق مختلف کشور مستقر هستندو مراکز جهاد کشاورزی که کار اصلی آنها فعالیت های ترویجی و آموزشی است و باید در واقع در این زمینه خدمت کنند. نیروی انسانی ترویجی بسیار ارزشمندی که در استانها در شهرستانها و در مراکز جهاد کشاورزی شاغل هستند دست به دست هم دادهاند و نظام تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی کشور را ایجاد کردهاند. البته بخش خصوصی هم در کنار این سازمان حضور دارد . شرکتهای خدمات مشاورهای کشاورزی از سالهای ۱۳۸۷ و88 در زمان حضور من در وزارت جهاد کشاورزی شکل پیدا کرد. امروزه این شرکتها نیز در قالب بخش خصوصی در حال ایفای نقش هستند. سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور هم با توجه به گستره حضور آن در سطح کشورمیتواند به عنوان یکی از ذینفعان و در واقع دستاندرکاران اصلی مباحث ترویجی و آموزشی عمل نماید. تمام این موارد عوامل و زیرساختهای خوبی هستند که میتوانند مورد استفاده کشاورزان قرار بگیرند. اما دلایل مختلفی در رابطه با عدم دستیابی کشور به جایگاه شایسته و بایسته از نظر ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی وجود دارد که یکی از آنها نبود یک قانون جامع برای نظام ترویج و آموزش کشاورزی کشور است. از طرح این موضوع سالها میگذرد و اینجانب که در حوزه ترویج و آموزش کشاورزی تخصص دارم در زمان تحصیل در دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران شاهد بیان این مسئله توسط اساتید بودم. ما همواره با این خلاء مواجه بودیم و این سوال مطرح است که آیا قانون ترویج و آموزش کشاورزی بالاخره تصویب میشود و چه زمانی قرار است به اجرا برسد تا الان قانون جامعی برای نظام ترویج و آموزش کشاورزی در کشور وجود ندارد. اگرچه قوانین دیگری طی این سالها به تصویب رسیده است که بالاخره میتواند مورد استناد قرار بگیرد. متاسفانه بخشی از قوانین موجود که میتوانند در خدمت نظام ترویج آموزش کشاورزی قرار بگیرند و هدفمند نوشته شدهاند به طور کامل اجرا نمیشوند. به عبارتی شاید قوانین موجود در مقام عمل بصورت جامع مورد توجه قرار نگرفته است. با این حال قوانین مختلفی وجود دارد از جمله قانون ارتقا بهرهوری بخش کشاورزی که چند سالی است در کشور تصویب شده است. همچنین قوانین دیگری در ارتباط با نظام نوین ترویج هم وجود دارد که باید اجرا شود. اینها ظرفیتهای قانونی است که وجود دارد. ضمن اینکه قانون تاسیس وزارت جهاد کشاورزی نیز تکالیفی را در ارتباط با آموزش و مهارتهای مورد نیاز کشاورزان و آموزشهای مهارتی در بخش کشاورزی مشخص کرده است. قوانینی در ارتباط با امور زراعی، باغی، دامی و تولیدی به طور کلی در بخش کشاورزی وجود دارند ولی هنوز یک قانون جامع تصویب نشده است که بتواند تمام این موضوعات را پوشش بدهد. تا جایی که من اطلاع دارم موسسه آموزش و ترویج در این مسیر اقداماتی انجام داده است. اساتید محترمی برای نوشتن این قانون اعلام آمادگی کردند تا لایحه مربوط به این موضوع آماده شود. هرچند مجلس می تواند برای این موضوع طرح بدهد اما ترجیح نمایندگان ارائه لایحه از سوی دولت است بههرحال این طرح یک سری محدودیتهایی دارد و شاید نتوان قانون را در واقع به صورت خاصی نوشت که مسائل مالی و اعتباری را هم شامل شود. با اینحال چناچه دولت ملایحه نظام ترویج و آموزش کشاورزی را به مجلس تقدیم کند نمایندگان آمادگی بررسی آن را در کمیسیون کشاورزی دارند.. تمام همکاران به دلیل اهمیت ترویج و آموزش کشاورزی و نقش آن در ارتقا و ایجاد جهش تولید برای کمک به دولت آمادگی کامل دارند . فعالیتهای آموزشی و ترویجی میتواند جهش تولید را تضمین کند. به همین دلیل در تمام دنیا هرجا صحبت ازتولیدات کشاورزی است ترویج و آموزش کشاورزی نقش محوری دارد و حرف اول را میزند. در کشور ما هم ترویج سالهااست که فعالیت میکند امافراز و نشیبهای زیادی هم داشته است. در بعضی از سالها درخشش بسیار خوبی داشته و در مقاطعی از زمان دچار افول شده است. . ترویج با مسائل و مشکلاتی از نظر ساختاری، اعتباری و نیروی انسانی روبرو شده است که همه اینها به قانون برمیگردد. یعنی برای داشتن یک نظام آموزش و ترویج قدرتمند به یک قانون جامع برای فعالیتهای ترویجی و آموزشی نیاز است. بسیاری از کشورهای پیشرفته این قوانین را دارند. ما هم واقعاً با توجه به جایگاه و نقشی که کشاورزی در کشور و امنیت غذایی دارد، باید این محوریت در بخش اقتصاد ما توسط کشاورزی کشور حفظ و ایجاد شود. طبیعتاً ارائه لایحهای کامل در ارتباط با نظام آموزش ترویج کشاورزی به عنوان یک ضرورت تلقی میشود و ما امیدوار هستیم که دولت محترم و وزارت جهاد کشاورزی این کار را در اولویت قرار بدهند. وزیر جهاد کشاورزی در دولت چهاردهم بر این مسئله تاکید کرد و در همین ابتدای کارخود گفت: من به آموزشها و فعالیتهای ترویجی در مزرعه اعتقاد راسخ دارم . به نظر من این یک فرصت هست که باید از آن به درستی استفاده کرد تا به موقع به توان زمینههای لازم برای انجام این کار را فراهم نمود. در حال حاضر ابتدای کار مجلس و دولت هست و فرصت خیلی خوبی در این زمینه وجود دارد تا متولیان مذکور بتوانند با هم هماهنگ عمل کنند و در ارتباط با بخش کشاورزی و ارتقاء آن یک قانون جامع برای نظام آموزش ترویج کشاورزی توسط دولت ارائه نمایند. ما هم در کمیسیون ان شالالله آن را بررسی میکنیم و در دستور قرار میدهیم تا در مقام عمل هم هرچه زودتر این قانون مورد استفاده کار قرار بگیرد که مردم عزیز و کشاورزان پرتلاش و فعالان بخش کشاورزی نتیجه آن را هرچه زودتر شاهد باشند.
پیمان فلسفی در پاسخ به این سوال که برای اجرایی شدن بهتر و کاملتر قانون افزایش بهرهوری کمیسیون کشاورزی چه سیاستی را مدنظر دارد؛ بیان کرد: همانطور که اشاره کردید این قانون با ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی ارتباط دارد. مقوله بهرهوری واقعاً یکی از مسائل جدی در بخش کشاورزی است که تا حدود زیادی به دانش بنیان کردن بخش کشاورزی و ارتقای توانمندیهای نیروی انسانی در بخش کشاورزی و ظرفیتسازی برای استفاده از علم و دانش در مزرعه توسط کشاورزان انجام می شود. ارتقای مهارتها و توانمندسازی نیروی انسانی ابعاد مختلفی را شامل میشود ازجمله نیروی فنی و کارشناسی که باید به کشاورزان خدمترسانی کنند. این نیروی انسانی شامل کارشناسان، مروجان، نیروهای فنی و تخصصی به عنوان کارشناسان محصولی و موضوعی که متخصصین کشور هستند در موضوعات ، رشتهها و تخصصهای مختلف کشاورزی حضوردارند. در بخش کشاورزی رشتهها و گرایش های مختلفی وجود دارد که تخصصی است. این رشته را نمیتوان به صورت عمومی دید بالاخره کارشناسان در جای جای کشور ما حضور دارند و نقش خود را ایفا میکنند. بیش از ۳۰۰ هزار نفر فارغ التحصیل در بخش کشاورزی وجود دارد که اینها عمدتاً عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی منابع طبیعی کشور هستند این ظرفیت خیلی خوبی است. از آن طرف کشاورزان ما که در مزرعه کار میکنند و بار اصلی تولید بر دوش آنها هست، نیاز به آموزش دارند و بهرهوری باید توسط این عزیزان عملیاتی شود. ارتقا بهرهوری محصولات کشاورزی چه در بعد کمی و چه در بعد کیفی باید توسط کشاورزان در مزرعه اتفاق بیافتد تا روز به روز وضعیت محصولات را بهبود بخشد. البته محصولات کشاورزی مخصوصاً محصولات باغی ما نسبت به کشورهای دیگر کیفیت خیلی خوبی دارند. این محصولات طرفداران و مشتریان زیادی در کشورهای همسایه دارند. محصولات زراعی، شیلاتی و دامی هم جایگاه خاص خود را دارند. موضوع کشت از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این میان نقش تشکلهای کشاورزی در ارتقاء بهرهوری در بخش کشاورزی بسیار مهم است و نظامهای بهرهبرداری که در این زمینه وجود دارد،باید مورد توجه قرار بگیرد.در ارتقا بهرهوری همچنین موضوعاتی مثل صادرات و واردات محصولات کشاورزی وجود دارد. امروزه تولید محصولات کشاورزی اعم از زراعی، باغی، دامی و شیلاتی در کشور حدود ۱۳۰ میلیون تن است . این محصولات طی سالهای گذشته حجم تولیدشان افزایش پیدا کرده است. قبل از انقلاب تولید محصولات کشاورزی کشور حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تن بود. امروز حدود ۱۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید می شود که عمدتاً نتیجه ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی و افزایش عملکرد در واحد سطح است. علت این مسئه عدم افزایش چشمگیر سطح زیر کشت در سالهای بعد از انقلاب نسبت به افزایش عملکرد در واحد سطح است. منابع آبی کشور محدود است و البته اراضی قابل کشت کشور بیش از آن چیزی است که هم اکنون زیر کشت قرار دارد. در حال حاضر حدود ۱۸ میلیون هکتار از اراضی ما زیر کشت است که برای محصولات زراعی و باغی، کشت آبی و دیم در نظر گرفته میشود اما این مقدار تا ۳۰ میلیون هکتار قابلیت ارتقا دارد. هرچند با توجه به اینکه کشور محدودیت آب دارد تاکنون توسعه سطح زیر کشت با یک شیب ملایمتری صورت گرفته است. با این حال عاملی که میتواند موجب جهش در تولید شود و بهرهوری را در بخش کشاورزی افزایش بدهد، در واقع استفاده از دانش و فناوری روز و یافتههای تحقیقاتی است. براین اساس ترویج آخرین یافتهها چه در داخل کشور چه در خارج کشور که میتواند بومیسازی شود و به عنوان فناوری روز مورد استفاده قرار بگیرد. این یافتهها میتواند به ایجاد جهش در تولید کمک نماید، بنابراین بهرهوری نقش بسزایی در کارایی و راندمان یا عملکرد دارد که میتواند تاثیرگذار باشد. براین اساس قانون ارتقا بهرهوری با در نظر گرفتن ابعاد مختلف تولید و عوامل اثرگذار در تولید محصولات کشاورزی در نظر گرفته شده است حتی نقش دانشگاهها، رسانه و صدا و سیما منظور شده است. ازاین نظر برای وزارت علوم تحقیقات و فناوری، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر دستگاههایی که ذینفع هستند، تکالیف قانونی در نظر گرفته شده است، بنابراین قانون ارتقای بهرهوری به نظر اینجانب در نوع خود قانون نسبتاً جامعی است که در اواخر دههی ۸۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. در آن سالها اینجانب معاون امور مجلس وزارتخانه بودم و پیگیریهای زیادی برای تصویب این قانون انجام دادم. قانون بعد از تصویب طبیعتاً باید اجرا شود. براین اساس مجریان قانون در دستگاههای اجرایی مکلف هستند که این قانون را عملیاتی و اجرایی کنند اما متاسفانه بعضی از مفاد این قانون تا به امروز به طور کامل یا به نحوی که قانونگذار درنظر داشته اجرا نشده است. مفادی از قانون به صورت نیمه اجرا شده و یا بخشی از ظرفیت قانون فعال شده شده است. در کمیسیون کشاورزی در حوزه وظایف نظارتی خوددر مجلس باید بر روی اجرای قانون تمرکز نماییم و هم اکنون در حال انجام این کار هستیم تا هم قوانینی که مناسب نیستند و باید منسوخ شوند توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و شناسایی شوند. مجلس در حوزه تنقیح قوانین وارد شده و در حال کار است. ما هم در کمیسیون کشاورزی به طور مستمر بر روی اجرای قانون تاکید داریم و قانون ارتقای بهرهوری یکی از قوانینی است که به نظر من باید به طور کامل تاحد امکان توسط دولت در دستور کار قرار بگیرد و اجرا شود. هرجایی که احساس میکنند نقصی وجود دارد به عبارتی قوانینی را که اجرایی نیستند و یا قابلیت پذیرش و عملیاتی شدن را ندارند را اعلام نماییم. وقتی قانونی تصویب و ابلاغ میشود حتما باید اجرا شود مگر اینکه خلافش ثابت شود و یا برای مجلس محرز شود که قانون نیاز به اصلاح دارد.در این مورد مجری باید به قانونگذار اطلاع بدهد تا فرایند اصلاح قانون دنبال شود. بی توجهی در این مورد در واقع به نوعی ترک فعل تلقی میشود حالا در ارتباط با بعضی از موضوعات باید علت عدم اجرای برخی از مفاد قانون را بررسی نماییم تا ان شاالله این موضوع به طور جدی تر در دستور کار قرار بگیرد و آمادگی داریم که به کمک دولت قانون را به طور کامل اجرا کنیم.
نایب رییس دوم کمیسیون کشاورزی مجلس درپاسخ به سوال روابط عمومی که کمیسیون کشاورزی برای الزام صداوسیما به اجرای ماده 18 قانون افزایش بهرهوری بخش کشاورزی چه سیاستی را مدنظر دارد؛ بیان کرد: ماده ۱۸ قانون افزایش بهرهوری در واقع قانون خیلی خوبی بود که از ابتدا ما را به استفاده از ظرفیت رسانه ملی برای فعالیتهای ترویجی و آموزشی و توسعهای در بخش کشاورزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران امیدوار کرد. در واقع از همان ابتدای تصویب قانون مسئولان سازمان در جلسات مشترک حضور پیدا کردند. من به یاد دارم که جلسات مشترک زیادی با سازمان صدا و سیما داشتیم و این عزیزان تلاش کردند که این ماده قانونی را عملیاتی و اجرایی کنند. این ماده قانونی به نوعی تدوین شده بود که سازمان صدا و سیما رامکلف میکرد تا در تمام شبکههای رادیویی و تلویزیونی خود به طور روزانه برنامههایی را به بخش کشاورزی اختصاص بدهد. به عبارتی اگر ما بخواهیم این قانون را با شرایط امروز تطبیق بدهیم تمام شبکههای مختلف اعم از ملی و استانی در تلویزیون و رادیو باید برنامه اختصاصی برای بخش کشاورزی به طور روزانه داشته باشند. بااین حال من فکر نمیکنم این مسئله به طور کامل اجرا شده باشد شاید سعی شده که برنامههای موردی داشته باشند اما در حالحاضر همه شبکههای تلویزیون برنامه کشاورزی ندارند. هرچند در بعضی از شبکههای اصلی این اتفاق در حال وقوع است. زمانی گروه جهاد در تلویزیون فعالیت میکرد که اگر به خاطر داشته باشید اختصاصاً در این زمینه برنامه تولید میکرد. این برنامهها به طور مستمر در جدول پخش صدا و سیما وجود داشت. گروه اقتصاد رادیو برنامه کشاورزی داشت که من زمانی که در گروه اقتصاد رادیو شاغل بودم، برنامههایی به نام سبزینه، کشاورزی، دانش زندگی، صدای روستا را تولید میکردند. در واقع در گروه اقتصاد و در گروه فرهنگ رادیو برنامههایی به طور مستمر و روزانه پخش میشد. هم اکنون برای بخش کشاورزی من اطلاع کاملی راجع به پخش مستمر و منظم این برنامهها ندارم. همچنین نمیدانم که اطلاع رسانی دقیق درباره این برنامهها صورت میگیرد یا خیر . این موضوع یک تکلیف قانونی است که برای اجرایی شدن آن هم دولت و هم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران باید کمک کنند. جهاد کشاورزی برای ایجاد یک شبکه اختصاصی برای کشاورزی به سازمان صدا و سیما مراجعه کرده است در مقطعی سازمان صدا و سیما ضمن اشاره به وجود گروه تلویزیونی جهاد که فعال بود در جهاد کشاورزی بر لزوم برنامهسازی توسط گروه مذکور تاکید میکرد. اما در حال حاضر این خلا وجود دارد و اگر سازمان صدا و سیما و دولت کمک کنند باید رسانه در خدمت بخش کشاورزی قرار بگیرد. اگر میخواهیم محوریت بخش کشاورزی اتفاق بیفتد، و کشاورزی، محور استقلال کشور باشد و امنیت غذایی اقتدار ملی کشور را تضمین کند باید رسانهای در بخش کشاورزی باشد. فضای مجازی و ظرفیتهایی که در این زمینه وجود دارد هم باید خیلی منسجمتر و کاملتر در اختیار قرار بگیرد. امروز تلویزیونهای اینترنتی در تمام دنیا در بخش کشاورزی رایج است و از این ظرفیت استفاده میشود. به نظر من میتوان مجوزهایی را در اختیار علاقمندان قرار داد تا به این حوزه ورود پیدا کنند. امروز ظرفیتهای فضای مجازی مخصوصاً شبکه های اجتماعی داخلی میتوانند مورد بهرهبرداری قرار گیرند و تمام دنیا در حال استفاده از این ظرفیت ها هستند. شبکه اختصاصی تلویزیونی برای کشاورزان هم به نظر من یک ضرورت است که اگر صدا و سیمای ما این کار را بکند واقعاً یک انقلابی ایجاد میشود. کار رسانهای از این ظرفیت که در قانون ارتقای بهرهوری می باشد استفاده شود و ما هم در مجلس آمادگی داریم تا به هر فعالیتی که به توسعه بخش کشاورزی منجر شود کمک کنیم. دوستان ما در دولت و صدا و سیما باید برای بخش کشاورزی یک نگاه جدیدی و ویژهای را اعمال کنند. محوریت بخش کشاورزی را آنگونه که در قانون اساسی در بند نه اصل ۴۳ قانون اساسی مورد تاکید قرار گرفته مورد توجه قراربدهند. براساس این بند برای رهایی کشور و اقتصاد از وابستگی باید خودکفایی محصولات کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. به منظور خودکفایی الزامات زیادی باید در نظر گرفته شود که یکی از ملزومات جدی آن استفاده از رسانه است. براین اساس رسانه ملی نقش مهمی برعهده دارد که انشالله عزیزان ما در این زمینه کمک کنند تا این اتفاق رخ دهد. ما هم در مجلس هر کمکی که بتوانیم انجام میدهیم و دریغ نخواهیم کرد. ما آمادگی داریم که رسانه ملی را در حوزهی کشاورزی تقویت کنیم تا کشاورزان عزیز ما از این موضوع نهایت بهره و استفاده را ببرند. نتیجه این اقدام در سفره و معیشت مردم هم دیده میشود و اقتصاد مردم ارتقا پیدا میکند. امنیت غذایی به معنای تحقق رشد و پیشرفت اقتصادی در کشور است که امیدوار هستیم همه به آن توجه کنند و این محوریت بخش کشاورزی بالاخره یک روز در کشور ما محقق شود.
کارشناس مسئول روابط عمومی گفت: کمیسیون برای الزام وزارت علوم به اجرای ماده 21 و 23 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی چه سیاستی را مدنظر دارد؟قانون ارتقا بهرهوری ظرفیتهای بسیار خوبی برای افزایش بهرهوری در بخش کشاورزی و دانش بنیان کردن کشاورزی ایجاد کرده است. همانطور که اشاره کردید. ماده ۲۱ این قانون، وزارت علوم تحقیقات فناوری را مکلف کرده است تا هر سال رشتهها و تخصصهای مختلفی که در دانشگاهها در بخش کشاورزی دانشجو میپذیرند توسط وزارت جهاد کشاورزی مشخص شود. ظرفیت پذیرش در هر رشته را هم وزارت جهاد کشاورزی مشخص کند. یعنی قبل از انتشار دفترچه و برگزاری آزمون سراسری، باید ظرفیت دانشگاهها از نظر رشتهها و تخصصهای مختلفی که در بخش کشاورزی وجود دارد به تفکیک جنسیت، دانشگاه و دانشکده در مناطق مختلف کشور مشخص شود. این کار هم توسط وزارت جهاد کشاورزی باید صورت گیرد. تا جایی که من اطلاع دارم مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی متولی این موضوع است و در واقع همکاران ما در مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی از زمان ابلاغ قانون شروع به کار مطالعاتی و کارشناسی کردند و در طول سال و در آستانه برگزاری آزمون سراسری در کشور، تمام رشتهها و محلها و تخصصهای مختلف بخش کشاورزی احصا میشود و در اختیار وزارت علوم تحقیقات و فناوری قرار میگیرد و این عزیزان هم بر اساس آن عمل میکنند. این ظرفیتی است که ایجاد شده و امیدواریم که با جدیت توسط وزارت جهاد کشاورزی و وزارت علوم تحقیقات و فناوری دنبال شود. ظرفیت دیگری که به آن اشاره شده است در ماده ۲۳ قانون ارتقای بهرهوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری ذکر شده است و تمام دانشگاههایی که دانشجوی کشاورزی میپذیرند مکلف شدند به اینکه به اندازه حداقل یکترم تحصیلی دانشجویانی که در رشتههای کشاورزی تحصیل میکنند به جای تحصیل در محیط دانشگاه، در مزارع و مکانهای تولیدی کار کنند و مهارتهای لازم را در مزرعه کسب کنند. این هم یک ظرفیت خیلی خوب است چرا که از ابتدا یکی از مشکلات ما در ارتقای بهرهوری در بخش کشاورزی، پایین بودن مهارتهای فارغالتحصیلان بخش کشاورزی بوده و این مسئلهای است که فارغ التحصیلان دانشگاهی ما با آن مواجهاند. البته در مقطعی نظام آموزش علمی کاربردی این خلأ را پر میکرد و شبکه آموزشهای علمی کاربردی در بخش کشاورزی یکی از گستردهترین و بزرگترین شبکههای علمی کاربردی کشور بود. در طول چند سال گذشته تغییراتی در سیاستهای دولتها رخ داد و این شبکه از بخش کشاورزی یعنی از وزارت جهاد کشاورزی خارج شد. ظاهراً در حال حاضر بخش خصوصی فعالیتهای آموزشها را ادامه میدهد. اما امروز وزارت جهاد کشاورزی که یک شبکه آموزشی گسترده داشت، در این زمینه فعال بود و مهارتهای مورد نیاز فارغ التحصیلان را در مراکز آموزش به دانشجویان آموزش میداد. در اواخر دهه ۸۰ این موضوع توجه قرار گرفت. ولی در طول زمان به نظر من به دست فراموشی سپرده شد ، آنچه قانونگذار خواسته این است که به مدت ۶ ماه تمام توجه دانشجو و دانشگاه معطوف به مزرعه باشد. یعنی دانشجویان به جای اینکه در دانشگاه باشند، باید به شکل شبانه روزی یا هر روز در واحدهای تولیدی مستقر شوند و کار کنند. بالاخره باید این قانون اجرا شود و ظرفیت خوب تلقی میشود. دانشجویان ما این امکان را به دست میآوردند که مهارت آموزی کنند. ما در مجلس شورای اسلامی، در کمیسیون کشاورزی آب منابع طبیعی و محیط زیست این موضوع را دنبال میکنیم و پیگیری میکنیم. به وزیر علوم هم عرض کردم که این ماده قانونی مورد غفلت واقع شده است و باید وزارت علوم این ماده قانونی را عملیاتی کند. وزارت جهاد کشاورزی هم همکاری کند که این موضوع عملیاتی شود. یعنی هرجا امکانی برای استقرار دانشجویان عزیز در سراسر کشور وجود دارد، بتوانند در مزارع حضور پیدا کنند. این امکان واقعاً عملیاتی شود و دانشجویان عزیز ما به مزارع بروند و سعی کنند این مهارتها را در مزرعه یاد بگیرند.اگر مهارت به دانشجویان منتقل شود و ما دانشجویان ماهری تربیت کنیم اینها بعد از اینکه فارغ التحصیل میشوند به راحتی میتوانند وارد بازار کار شوند. ما بیش از ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی داریم که عمده آنها جویای کار هستند اما مهارتهای لازم را در بخش کشاورزی کسب نکردهاند و امروز دیگر کسی به مدرک کار نمیدهد، به مهارت کار داده میشود. بنابراین دانشجویان در طول دوران تحصیل باید در مزرعه، عملیات کشاورزی و مهارتهای مربوط به آن را بیاموزند. نظام آموزشی، وزارت علوم و دانشگاه باید این کار را انجام دهند و هماهنگیهای لازم با واحدهای تولیدی را به عمل بیاورند که این عزیزان به مدت ۶ ماه تحصیلی و یکترم تحصیلی وارد مزرعه شوند و برای مهارت آموزی تلاش کنند و ان شاالله کشاورزان عزیز ما هم از نتیجه این مهارت آموزی بهرهمند شوند. در بعضی از کشورها بالای ۴۰ درصد فارغ التحصیلان وارد مزرعه میشوند و کار کشاورزی و تولیدی انجام میدهند. این موضوع واقعاً باید اصلاح شود. بعضی میگویند که این عدد درست نیست و عنوان میکنند که تعداد زیادی از فارغ التحصیلان در حال حاضر در وزارت جهاد کشاورزی مشغول به کارند. این کار، دولتی است، کار تولیدی نیست. اعتقاد ما بر این است که تعداد کارکنان وزارت جهاد کشاورزی خیلی هم زیاد است. یعنی واقعاً این تعداد، تعداد بالایی است. بنابراین نباید آمار فعالان بخش کشاورزی را ما به این ترتیب تحت تأثیر قرار بدهیم. درست است که کارشناسان نقش دارند. اما عددی که در دنیا محاسبه میشود و قابل استناد لست از نظر ورود فارغ التحصیلان بخش کشاورزی است. در واقع عددی است که فارغ التحصیلان وارد مزرعه شدند و کار تولیدی انجام میدهند. این که چند درصد از کشاورزان ما کارشناس کشاورزی و چند درصد دانش آموخته کشاورزی از دانشگاه هستند، برای ما مهم است. ما باید این عدد را بالا ببریم و راه این افزایش، از طریق افزایش مهارتهای دانش آموختگان بخش کشاورزی است، که بعد از اینکه این مهارت را کسب کنند به طور خودکار علاقمند می شوند که وارد مزرعه شوند و کار تولیدی انجام دهند. امیدواریم این اتفاق توسط دولت رخ دهد. ما هم در مجلس این موضوع را رصد و نظارت میکنیم. عزیزان ما در وزارت علوم و وزارت جهاد کشاورزی باید پاسخگو باشند و باید در مجلس به ما توضیح بدهند که چرا این اتفاق نیفتاده است و چگونه میتوانیم آن را عملیاتی و در کل کشور جاری و ساری کنیم.
پیمان فلسفی در پاسخ به سوال روابط عمومی که برای تربیت کشاورزان آینده و توسعه ظرفیتها و توانمندسازی جوانان روستایی و عشایری چه سیاستی را کمیسیون کشاورزی مدنظر دارد؛ اظهار کرد:سؤال مهمی را مطرح کردید. به طور کلی جوانسازی بخش کشاورزی به عنوان یک ضرورت تلقی میشود. ما کشاورزان خیلی خوبی داریم که در مناطق تولیدی کشور تلاش میکنند و زحمت میکشند. اما واقعیت تلخی هم وجود دارد و آن این است که روز به روز متوسط سن کشاورزان عزیز ما در حال افزایش است. گفته میشود متوسط سن کشاورزان ما بالای ۵۰ و ۶۰ سال است و این عدد نگران کنندهای است. چه باید بکنیم؟ باید تمام تلاشمان را به تربیت نسلهای نو برای ورود به بخش کشاورزی که تحت عنوان "کشاورزان آینده" از آن یاد شده است، معطوف کنیم. به نظر من در کشورهای دیگر هم همینطور است. ما باید از سطوح پایین، یعنی در مقاطع مختلف مدرسه از ابتدایی تا متوسطه بخش کشاورزی را ترویج کنیم. در منابع درسی دانش آموزان مباحث مربوط به بخش کشاورزی وجود داشته باشد، به این مباحث حتی در فعالیتهای علمی، اردویی و تفریحی دانش آموزان توجه شود. بازدید از مزارع، برگزاری جشنوارهها، مسابقه بین والدین و کشاورزان، معرفی دستاوردهای بخش کشاورزی، معرفی زمینههای سرمایهگذاری در بخش کشاورزی و ورود به بخش کشاورزی، معرفی نحوه درآمدزایی در بخش کشاورزی انجام شود. دانش آموزان ما باید بدانند که یکی از مشاغل بسیار سودآور و مفید برای کشور که در عرصه تولید نقش دارد، بخش کشاورزی است. شغل کشاورزی امروزه به عنوان یک شغل علمی و درآمدزا در دنیا شناخته میشود و هرکس وارد شغل کشاورزی میشود باید دانش و مهارت لازم را داشته باشد، تا به درآمد بالایی دست پیدا کند. باید فناوری و زیرساختهای مناسب در اختیارش قرار گیرد، تا در کار کشاورزی موفق شود. همانطور که عرض کردم ما میتوانیم از سطح مدرسه شروع کنیم، دانشآموزان هم سواد لازم را دارند، هم ذهنشان فعالتر است. امروزه دانشآموزان تآثیر زیادی بر والدین دارند، یعنی اگر پدر دانشآموزی کشاورز باشد و ما در مدرسه آموزشهای کشاورزی را به فرزند آن کشاورز بدهیم، این دانش آموز خود عامل انتقال دانش جدید به پدر میشود و کشاورزان عزیز ما میتوانند از دانش آموزانی که در مدارس آموزشهای لازم را دریافت کردهاند و مهارتهای لازم را به دست آوردهاند، نکات جدیدی را بیاموزند و البته اگرچه گفته میشود که دانش کشاورزی، دانش بومی است و کشاورزی سینه به سینه از پدران به نسلهای آینده منتقل میشود، امروز ما باید این جریان انتقال دانش و نوآوری را معکوس کنیم. یعنی از دانش آموزان به پدر، در واقع یافتههای جدید از نسلهایی که جدید هستند به نسلهای گذشته منتقل شود. همین کار میتواند به این امر منجر شود که خود دانش آموز هم در آینده وارد بخش کشاورزی شود و ما دیگر نگران این نباشیم که فرزندان کشاورزان وارد بخش کشاورزی نمیشوند. درحال حاضر متاسفانه فرزندان کشاورزان و جوانان روستایی ما نتیجه زحمات پدران خود را به طور کامل نمیبینند و کشاورزی هنوز در بسیاری از مناطق کشور سنتی است. کشاورزان عزیزمان سختیهای زیادی را متحمل میشوند و با کمبود اعتبارات منابع تولید نهاده، مسائل اقلیمی و خشکسالی مواجه هستند فرزندان آنها هم از اینکه وارد حرفها کشاورزی شوند میترسند. اما ما باید آنها را آماده کنیم، آموزش دهیم، راهکار ما این است که از مدارس شروع کنیم. ما در مجلس در کمیسیون کشاورزی آمادگی داریم که هر لایحهی قانونی که برای تقویت این موضوع، برای تربیت کشاورزان آینده، برای تقویت مدارس ما که هنرستانهای کشاورزی ما شوند، لازم است، تصویب کنیم. درحال حاضر، ما تعدادی هنرستان کشاورزی داریم، بخشی از آنها در اختیار وزارت آموزش و پرورش است و بخش دیگر در اختیار وزارت جهاد کشاورزی است که مؤسسه آموزش ترویج کشاورزی آنها را اداره میکند. اما اداره و کیفیت کار این مراکز و هنرستانهای کشاورزی که دانش آموزان و در واقع کشاورزان آینده را تربیت می کنند باید مورد بازنگری قرار گیرد. فکر میکنم جا دارد که مجلس هم کمک کند تا اعتبارات اینها تقویت شود. دولت هم کمک کند . مجلس آمادگی دارد این قدم مؤثر در کمیسیون برداشته شود. اگر نیاز به قانون جدید دارند، اگر خلاء قانونی وجود دارد، اگر لازم هست الزامات قانونی برای تربیت کشاورزان آینده دیده شود، که ما در آینده از نظر نیروی انسانی دچار خلا نشویم حتماً ما کمک میکنیم، که انشااله این مشکلات حل شود.
در پایان این گفتگو پیمان فلسفی در پاسخ به سوال روابط عمومی که کمیسیون کشاورزی برای لحاظ برنامه آموزشی و ترویجی تمامی طرحها و پروژههای وزارت جهادکشاورزی چه سیاستی را مدنظر دارد؛ گفت:موضوع مهمی را مورد تأکید قراردادید. ما باید چگونه عمل بکنیم تا بخش کشاورزی ارتقا پیدا کند و امنیت غذایی در کشور محقق شود؟ قوانین متعددی برای این موضوع تابهحال تصویب شده است. از سالها پیش در حوزه کشاورزی قوانین زیادی در این زمینه وجود داشته است که تاریخ تصویب تعداد زیادی از آنها به دهههای ۳۰ تا 50 برمیگردد و قوانین بسیاری هم بعد از انقلاب به تصویب رسیده است. از آن سالها تا به امروز هنوز خلأهای قانونی احساس میشود. این در حالی است که قوانین بسیار زیادی در این زمینه تصویب شدهاست. یعنی فقط چند کتابچه قانون برای بخش کشاورزی در موضوعات مختلف وجود دارد که بخشی از این قوانین باید موردبازنگری قرار بگیرد. برخی از این قوانین باید تنقیح شود و بعضی از این قوانین منسوخ شدهاند. بر این اساس هماکنون مرکز پژوهشهای مجلس، قوانین منسوخ شده، غیرقابل اجرا یا قوانین جدیدی را که جایگزین شدهاند برای بررسی در دستور کار کمسیون قرار داده است تا از مجموعه قوانین موجود خارج شوند. بهاینترتیب قانونگذار عملاً نقش خود را در این زمینه ایفا میکند و مجریان هم خیلی بهتر و مناسبتر میتوانند قوانین موجود را اجرا کنند. حالا دراینبین فعالیتهای آموزشی و ترویجی و تحقیقاتی چه جایگاهی در نظام قانونگذاری کشور و اجرای قوانین و مقررات کشور دارند؟در پاسخ بایدگفت به هرکدام از این قوانین نگاه کنیم یک سری مفاد یا موادی وجود دارد که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به فعالیتهای آموزشی ترویجی مربوط میشود. یعنی شما هر قانونی را ملاحظه بفرمایید، بخش عمدهای از آن ممکن است به فعالیتهای آموزشی و ترویجی برگردد. قوانین مربوط به سازمان نظاممهندسی کشاورزی، افزایش بهرهوری بخش کشاورزی، سازمان حفظ نباتات، سازمان مرکزی تعاون روستایی در بخش کشاورزی وجود دارد که در آنها بهنوعی به فعالیتهای ترویجی و آموزشی هم اشاره شده است. در مقام اجرایی و تولیدی در تمام حوزه های مختلف اعم از زراعت، دامپروری، شیلات نگاهشان به ترویج و آموزش باید خیلی عمیقتر ازآنچه که امروز هست باید باشد. البته همه عزیزان اذعان میکنند که ترویج و آموزش برای ایشان یک اصل است و به آن توجه دارند. بااینحال در واقعیت این موضوع در عمل دیده نمیشود. مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی بهعنوان اصلیترین مجموعه حاکمیتی برای انجام فعالیتهای آموزش ترویجی باید نقش خود را بسیار قویتر و محکمتر از گذشته ایفا کند. این مسئله هم مستلزم حمایت ازنظر اعتبارات، ساختار و نیروی انسانی است. بر این اساس مؤسسه آموزش و ترویج بهعنوان متولی فعالیتهای آموزشی و ترویجی در کل نظام تولید محصولات کشاورزی و بخش کشاورزی کشور باید از جهات مختلف تقویت شود. برای این منظور هم باید قوانین پشتیبان برای فعالیتهای آموزش ترویجی این مؤسسه وجود داشته باشد. نظام آموزش ترویج ما قانون مدون و مشخصی که جامعیت داشته باشد ندارد. ما قوانین پراکنده داریم قوانینی هم هست که مرتبط هست اما قانون جامع نظام آموزش و ترویج وجود ندارد که به نظر بنده باید آماده شود. در همین قانون باید نوع تعاملات بخشهای اجرایی تولیدی مثل زراعت، باغبانی، دامپروری، منابع طبیعی و شیلات با بخش ترویج و آموزش تعریف شود. فرایندهای تحقیقاتی باید تعریف شود. تمام اینها در بستر نظام ملی نوآوری کشاورزی شکل میگیرد. آنوقت هر فعالیت تولیدی ما باید یک پیوست ترویجی و آموزشی و تحقیقاتی داشته باشد. تمام فعالیتهای تولیدی ما باید بر مبنای یک نظام دانشبنیان در بخش کشاورزی تعریف شود. حالا اگر قانون برای این موضوع وجود داشته باشد طبیعتاً ریلگذاری بهتری به عمل میآید و بخش اجرا هم تکلیفش مشخص است. بنابراین من فکر میکنم انشا اله اگر این اتفاق بیفتد و وزارت جهاد کشاورزی برای تمام فعالیتهای خود پیوست ترویجی، آموزشی، تحقیقاتی داشته باشد طبیعتاً میتواند با سرعت بیشتری به اهداف خود دست یابد. تحقق خودکفایی ۹۰ درصدی در محصولات راهبردی باید در برنامه هفتم محقق شود و یا مباحث دیگری که وجود دارد همه اینها منوط است به اینکه ما کشاورزی دانشبنیان و مبتنی بر فعالیتهای آموزشی ترویجی و تحقیقاتی داشته باشیم. اگر این سه رکن تقویت شود ما میتوانیم اهداف برنامه هفتم پیشرفت را هم خیلی سریعتر محقق کنیم. بنابراین به نفع وزارت جهاد کشاورزی است که هرچه سریعتر پیشنهادهای خود را ارائه کند و هر جا نیاز به قانون دارد، قوانین را بیاورد. هر جا نیاز به اصلاح ساختار دارد، شجاعانه ساختار را اصلاح کنند. در برخی موارد لازم هست این ساختارها بهسرعت تغییر کند. تکلیف بخشها مشخص شود تا ما بتوانیم شاهد وجود یک نظام ترویج و آموزش قدرتمند و توانمند و تأثیرگذار باشیم. نظام تحقیقات ماهم به همین ترتیب. اینها در تعامل با یکدیگر بتوانند نقش خود را ایفا کنند و خروجی آن به شکل تولیدات محصولات کشاورزی، امنیت غذایی در کشور و ارتقا معیشت مردم چه مصرفکنندگان، چه کشاورزان عزیز که تولیدکننده هستند، ظاهر شود و شاهد شکوفایی هر چه بیشتر بخش کشاورزی و ورود به بازارهای جهانی و عرصه صادرات باشیم.
فلسفی افزود: ما امروز، در بخش کشاورزی چیزی در حدود ۱۳۰ میلیون تن تولید داریم. درحالیکه با دانشبنیان کردن بخش کشاورزی میتوانیم تا ۳۰۰ میلیون تن تولید داشته باشیم و این یعنی که ما نهتنها میتوانیم غذای خودمان را تولید کنیم بلکه میتوانیم سه برابر میزان نیاز داخل هم صادرات داشته باشیم. یعنی وارد باشگاه صادراتی شویم و محصولات ما وارد بازار جهانی شود و در تجارت جهانی ارزآوری بیشتری داشته باشد و صادرات غیرنفتی ما را تقویت کند. ۲۳ درصد صادرات غیرنفتی در آخر برنامه هفتم پیشرفت در کشور باید محقق شود. که بخش عمده این صادرات غیرنفتی باید محصولات کشاورزی باشد. یعنی اگر کشاورزی به کمک صادرات غیرنفتی نیاید، مطمئناً آن عدد ۲۳ درصد محقق نمیشود. بنابراین باید تلاش کنیم که بخش کشاورزی را در محور توجه قرار دهیم و ما هم در مجلس آمادگی داریم در خصوص قوانین موردنیاز به مجریان برنامههای مربوط به بخش کشاورزی کمک کنیم. نظارت را هم بهطورجدی قاطعانه و دقیق انجام دهیم تا بخش اجرا از ریل خارج نشود. هر جا بخش اجرا از ریل خارج شود تذکر خواهیم داد، سؤال خواهیم کرد و نظارت جدی خواهیم داشت. از همه ابزارهای نظارتی استفاده میکنیم که انشااله کشور در راستای تحقق اهدافی که وجود دارد به سرمنزل مقصود برسد و دولت محترم را هم در اجرای فعالیتها و برنامهها کمک میکنیم و انشااله همه باهم دستبهدست هم خواهیم داد تا فرایند تولید و رشد و پیشرفت در کشورمان مناسبتر اتفاق بیفتد و مردم عزیز ما هم نتیجه آن را در بهبود زندگی و معیشت خودشان ببینند و همه ما از اینکه این اتفاق مبارک یعنی رشد و پیشرفت همهجانبه در کشورمان هرچه زودتر و سریعتر اتفاق میافتد، خوشحال می شویم.